Valjevo Sva najnovija dešavanja i vesti vezane za kolubarski okrug i grad Valjevo možete naći na jednom mestu.
PREŽIVELI
Pored onih koji su ostavljeni u Tadića magacinu, ovog masovnog streljanja pošteđena su još šestorica zarobljenika. Vasa Kazimirović, jedan od njih, to je ovako opisao:
„Još jednom smo se poljubili i sami, a ako još zato Nemci nisu dali naređenje, pošli preko poljane nad kojom se cerila smrt i gakali crni gavranovi.
„Halt! Halt!”, iznenada povikaše Nemci i preprečiše nam put.
Kundacima nas nateraše da se okrenemo nalevo, prema dvorištu kasarne. Nismo shvatili šta žele s nama. Međutim, kada smo videli automobil, čije brektanje nismo uopšte čuli zaneseni predstojećim činom, kroz mozak nam je bljesnula munja neodređene nade. Iz kola izlete tumač, oznojen i raskopčan, sa povećom hartijom ispod miške.
„Koga prozovem, odmah neka izađe!”, viknu i raširi spiskove pred sobom.
„Koga li će prozvati?”, pitali su se svi.”
O tom istom događaju drugi preživeli zatvorenik Božidar Boža Maksimović, inženjer iz Beograda, zapisao je:
„. . . Dolazi automobil, iz njega izlazi jedan oficir i dva podoficira, od kojih jedan nosi neke hartije. Čita jedno ime. „Ja!”, odgovori jedan mali. „Izađi tamo!” i ovaj hitro izlete iz redova kao kuršum.
Čita dalje i svaki put izlete iz redova kao kuršum. Čita dalje i svaki put izleti po jedan čovek. Pojavi se opet nada, ukočiše se oči, niko ne čuje mitraljez, niko ne gleda mesto gde se i dalje otaljava posao. Sve se mrtvilo i gleda u nemačkog vojnika sa spiskovima. Slušam, čuh i svoje ime, izlazim i sa čuđenjem, ali i sa radošću. Vraćaju me da ponesem onoga koji je pročitan posle mene, jer je već ranije pao u nesvest. Jedini slučaj. I sa poslednjim — šestim pročitanim — starijim seljakom iz okoline Valjeva, iznosim „fujsu”, kako ga i mi nazvasmo — onog mladića iz Beograda. Kad sam došao do grupe „pomilovanih”, kako se sami nazvasmo, sedamo po naređenju na nekakve klade i odnekud dođoše dva vojnika sa puškama da nas čuvaju. Tu se zbismo i počesmo se pitati: Zašto to ostajemo živi? Ali i sramota, eto, oni, naši drugovi će umreti a mi ostati. Naređuju da nas vode u zatvor i mi polazimo, vraćamo se kroz varoš.
Četvrtak, 27. novembar, kažem ja tiho drugovima kada smo izašli kroz kasarnsku kapiju. Ulice pune na roda, svi izašli pred kapije gledaju nas začuđeno očima. . . Žene plaču, svi gledaju zastrašeno, začuđeno netremice. Mi im dobacujemo toliko glasno tek da čuju. „Sve su streljali osim nas šest” i ukazujemo na jedva čujno klokotanje mitraljeza i na njegove posmrtne pesme, poslednje zvuke sa strelišta. . .”
Kad se nad gradom na Kolubari i strelištem na Krušiku razlila tišina noći dva Nemca oproveli su u NOVI zatvor i predali srpskim vlastima Dragoljuba Adžića, šegrta iz Užica, Andriju Tanaskovića Andru Piskavicu, radnika iz Gornjeg Milanovca, Sekulu Bojinovića, zemljoradnika iz Robaja kod Mionice, Vasilija Vasu Kazimirovića, učenika iz Beograda, Petra Mihajlovića, električarskog radnika iz Čačka4 i Božidara Božu Maksimovića, građevinskog inženjera iz Beograda. Novi zatvor nalazio se u zatvorskom krugu a za razliku od Tadića magacina bio je popatošen, topao i relativno čist.
IZ MRTVIH ŽIVI
Streljanje na Krušiku preživela je još nekolicina bivših zatočenika Tadića magacina. Njih su, pored onih drugih, u sam sumrak izveli na streljanje. I tek što su stigli do određenog mesta, nišandžije su pritisnule obarače svojih oružja. Umorni a verovatno i uzbuđeni slikom strašnog prizora, čiji su akteri i sami bili, neki više nisu imali ni snage ni volje da nišane. Izgleda da su pojedinci pucali nasumice. Njihovi hici su promašili, zarili se možda u metu susednog nišandžije ili su samo okrznuli sopstveni cilj. Postrojeni rodoljubi pogođeni sa jednim ili dva metka, pa čak i oni koji su imali sreću da ih mi mimoiđu neprijateljski hici, stropoštali su se u rov.
Ispod ili preko njih padali su ostali njihovi drugovi posečeni nemačkim rafalom. Pošto se streljanje na Krušiku odužilo, to su i nemački vojnici postali nervozni. Žurili su da taj posao što pre okončaju i da se vrate u svoju kasarnu. Kad se već smrkavalo, misleći da su svi prethodno streljani već mrtvi, ovlaš su pregledali rovove i nasumice ispalili još po nekoliko metaka u leševe koji su im bili na dohvat ruku. Zatim su otišli, ne sluteći da petorica bivših zarobljenika nije bila smrtno ranjena, već su se pritajili i netremice iščekivali šta će se dalje zbiti. Miloš Urošević, radnik iz Junkovca kod Lazarevca, jedan od preživelih, to ovako opisuje:
„Ništa nisam osećao. Ni strah, ni hladnoću, ništa. Samo strašan napad na oči, neka magla. Možda suze, kao da sam u nesvesti, osećam da ne vladam sobom. Vukao sam svoga druga maločas razmrskane lobanje, a nisam znao šta vučem. . . Znam da sam kleknuo u krv, a okolo su bili razbacani parčići kapa, kose i slično. Trgao me je jak udar. . . Zujanje u ušima. . . Glasovi beže, sve slabije čujem. . . Mrak. . . I odjednom dolazim k sebi. Čujem žagor. Stvaraju mi se mieli. I mislim. . . Može li se i mrtav militi? Da, vuku me, košulja mi se zavratila, golo telo po blatu, po vodi, po krvi se vuče. Padoh na neko telo. . . Led se provali. . . Pucnji se nastavljaju. Preko mene bacaju još jednoga. Obliva me topla krv ubijenoga druga.
Čujem brkatog žandarma. On kaže:
„Vi ste poslednja desetina! Ako viknete: Živeo Hitler! Nemci će vam oprostiti živote.”
I odmah zatim čuju se glaoovi drugova:
„Smrt fašističkim psima! Smrt izdajnicima!”
„Živela Komunistička partija!”
Ozlojeđeni nemački plotuni iskidaše njihove reči. . .”
Miloš Urošević, pokazuje gde su izvšena streljanja
Nakon toga nastao je kratkotrajan tajac, a onda su se, s vremena na vreme čuli pojedinačni pucnji. To su nemački oficiri išli kraj rovova i iz svojih pištolja ubijali sve one koji su još uvek davali znake života. Mada je u vodi ispred sebe video lik nemačkog oficira i drhtao od hladnoće, Miloš Urošević se poslednjim atomima snage uzdržavao da se ne pokrene. I tek kada ga je zahvatio još veći strah, shvatio je da može da preživi ovo streljanje mada je ponovo gledao smrti u oči. Svaki, pa i najmanji pokret, mogao ga je odvesti na novo streljanje. A ruka koja mu je bila u vodi, pomogla mu je da ponovo dođe svesti. To njegovo razmišljanje prekinuto je masovnim zveckanjem nemačkog oružja. Nije mu trebalo mnogo vremena i napora pa da zaključi da se Nemci spremaju za povlačenje sa ovog stratišta. Ubrzo zatim začu se i bat njihovih koraka. Bio je to pouzdan znak da odlaze. Treba još malo izdržati — pomisli Miloš u sebi. I nepunih pola sata bilo je dovoljno da mrak prekrije ovaj proplanak i da nad Krušikom zavlada tišina. Samo tu i tamo čuo se još po koji ropac, pomalo jecanje ili krkljanje streljanih koji su umirali. Na toj ledini, među stotinama leševa svojih drugova, još uvek su ležali Miloš Urošević i druga četvorica preživelih zatvorenika. Ležali su a nisu znali jedan za drugog i nisu se smeli ni pomaći. Plašili se da u okolnom žbunju Nemci nisu ostavili svoje stražare koji bi ih ubili ako ustanu ili se pomere. Kad se na nebu pojavio mesec i osvetlio tu ledinu, a počeo da pada i sneg, Miloš je odlučio da se podigne. Lagano je dizao glavu i pažljivo osmatrao sve oko sebe. Pošto se uverio da u blizini nema nemačkih stražara, počeo je da ustaje tako lagano kao da trava raste. Tek što se sasvim podigao, začuo je zvuke harmonike iz obližnje kasarne. Po pravcu odakle su ti zvuci dopirali, zaključio je da se to vesele Nemci, verovatno ubeđeni da su obavili veliki posao — streljajući ovoliko rodoljuba. Nakon toga, na drugom kraju strelišta, spazio je jednu siluetu. Video je kako se ona tetura. Najpre je pomislio da se to napio neki od Nemaca koji je ostavljen ovde da čuva stražu. Kad se malo bolje zagledao, ustanovio je da to nije Nemac. Pošto je sasvim razaznao ljudsku figuru, pomislio je da je to možda neki seljak koji je došao da opljačka odelo ili druge stvari streljanih. No i to mu je bilo čudno, jer šta sa sto puta opljačkanih ima još da se uzme.
„Crno bela prilika se uputila prema njemu, — zapisao je Miloš Bralović10. Priđe skoro do njega. Video je da je neko poderan kao i on. Dronjci i golo telo daju sliku šarenila. Kad mu se ovaj sasvim približio, Miloš Urošević ga je uzbuđeno zapitao: „Ko si ti?” „Ja sam Božo Crnić.” Četnici su me zarobili i doveli ovamo na streljanje.” Nakon ovih reči Miloš se izvuče ispod mrtvog druga, pa ushićeno uskliknu što više nije sam među ovim mnogobrojnim leševima.
Sličnu sudbinu Miloševoj doživeo je i Stanko Subašić iz sela Gornji Mijudžići kod Šipova u Bosni, koji je pred drugi svetski rat živeo i radio kao rudarski radnik u Velikim Crljenima kod Lazarevca. I njega su četnici kao partizana zarobili u Gornjem Milanovcu i preko Ravne gore sproveli u Slovac, gde su ga predali Nemcima a ovi ga, nakon silnih mučenja i drugih tortura, izveli na Krušik radi streljanja.
„ . .. Među poslednjim doveden sam i ja na mesto streljanja”, kaže Stanko Subašić. „Bilo nas je u grupi deset. Izvršeno je streljanje, a ja sam pogođen metkom u ušnu školjku. Pao sam pored jarka i sledeća grupa koja je trebala da bude streljana bacila me je u jarak i posle toga još dva streljana su bacili preko mene. Bio sam potpuno pri svesti i kad je završeno streljanje oko pet sati po podne. Bio je skoro mrak i zakopavanje je odgođeno za sutradan. Nemački vojnici su dotukli one koji su davali i najmanje znake života iz revolvera. Između osam i devet časova uveče uspeo sam da se izvučem iz jarka. Straža koja je bila u blizini kasarne Petog pešadijskog puka „Kralj Milan” nije me primetila. Pošto nisam mogao dobiti vezu sa partizanima, otišao sam u selo Veliko Crljene kod svog brata Stojana Subašića.. .”
Kad je Stanko napustio brdo Krušik, po njegovim rečima, mraz je sve više stezao, pa mu je bilo mnogo hladno te je počeo i da drhti. Zato je odlučio da odmah krene dalje. Išao je ispod brda Krušik i između dvorišta fabrike „Viegad” malo brže da bi se bar delimično zagrejao, ali mu ni to nije mnogo pomoglo. Uz sve to rana ga je ove više bolela i zato je svratio u prvu vodenicu na koju je naišao. Tu je zatekao grupu dečaka koji su mu pomogli da očisti ranu i da se previje. Dali su mu nešto da pojede i pružili najosnovnije podatke o snagama i kretanju neprijatelja na ovom terenu. Pošto se dobro odmorio i okrepio, produžio je dalje. Išao je u pravcu Crljena, nadajući se da će tamo naći topao dom i sigurnu zaštitu. Nakon četrdesetak pređenih kilometara 30. novembra 1941. godine obreo se u Velikim Crljenim. Nakon susreta i pozdrava sa najbližom rodbinom, uzeo je da ponovo ispere i previje ranu. Kad je to završio i malo večerao, legao je da se odmori. Taman što ga je uhvatio prvi san, začuo je lupanje četnika po kući. Pretresali su kuću i sa uperenim puškama dovikivali mu:
„Ustani, ptico! Mislio si da ćeš ovde da se skloniš. Nije ti upalilo!” Zarobili su ga u krevetu i odmah sproveli vojvodi Nikačeviću, a on ga je predao ljotićevcima da ga sprovedu u Specijalnu policiju Uprave grada Beograda. Odatle je nakon saslušanja prebačen u zloglasni logor na Banjici, pa u logor na Sajmištu. Iz njega je u povećoj grupi zatvorenika interniran u Nemačku u zarobljeništvo.
Streljanje na Krušiku, prema tvrđenju njegove rodbine, preživeo je i Miodrag Mića Andrić, zemljoradnik iz Krčagova kod Užica, borac Užičkog narodnooslobodilačkog partizanskog odreda „Dimitrije Tucović”. Njega su mučki zarobili četnici u Karanu i predali Nemcima a oni ga sa ostalim izveli na streljanje na Krušiku. Na žalost, ostalo je nepoznato kako je on preživeo to streljanje, ali se pouzdano zna da se nakon toga duže vreme krio u okolini Obrenovca. Verujući da je i on streljan sa ostalima, njegovi su mu čak izvršili sve pogrebne običaje. Međutim, posle izvesnog vremena on im se javio pismom, obaveštavajući ih da je živ i gde se nalazi. Tom piomu obradovali su se svi a naročito stara majka. Tu svoju radost podelila je sa svojim ukućanima, rođacima, prija teljima i susedima. Jednoj od komšinica pokazala je Mićino pismo. Ova je ispričala drugoj i vest o njegovom ilegalnom bo ravku u okolini Obrenovca brzo ee pročula po selu. Došla je i do mesnih četaika, a oni su odmah obavestili četnike iz Obrenovca da se u njihovoj okolini krije opasni komunista. Bio je to dovoljan razlog da oni formiraju sopstvene patrole i da krenu mu potragu za njim. Ubrzo im je pošlo za rukom da otkriju mesgo njegovog ilegalnog boravka i da ga uhapse. Odmah potom sproveli su ga u svoj zatvor u Obrenovac i tamo počeli da ga saslušavaju, muče i tuku. Odatle je kasnije prebačen u logore u Šapcu, gde je bio izložen brojnim, raznovrsnim i vrlo surovim metodama mučenja. Ubrzo potom izveden je i streljan sa većom grupom zatvorenika u okolini Šapca.
Prema izjavi Stanke Laković i još nekim izvorima, ovo streljanje preživeo je i Miloš Karajičić, rođen 1923. godine, iz Zabučja kod Užica, železnički radnik i borac Užičkog partizanskog odreda, koga su četnici zarobili u Karanu i predali Nemcima. Sa ostalim zarobljenicima sproveden je u Valjevo i preživeo sve strahote do 27. novembra 1941. godine. Tog dana bio je u onoj koloni koja je izvedena na brdo Krušik. Prilikom streljanja neprijateljsko zrno udarilo ga je u ruku i on je pao. Kada su se Nemci povukli, došao je svesti i izvukao se ispod leševa mrtvih drugova. Pošto se malo pribrao, uputio se ka svojoj kući, ali je na tom putu ponovo uhvaćen i strpan u zatvor. Nešto kasnije je pušten na slobodu pa je došao kući. U jesen 1944. godine među prvima stupio je u jedinice Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije i učestvovao u završnim borbama za oslobođenje domovine. Umro je neposredno po oslobođenju zemlje od posledica zadobijenih u toku narodnooslobodilačkog rata.
SPISAK STRELJANIH LICA NA BRDU KRUŠIK 27. NOVEMBRA 1941. GODINE
Tog dana u Valjevu, na brdu Krušik, streljani su sledeći pripadnici i saradnici narodnooslobodilačkog pokreta koje su na prevaru zarobili četnici, prodali ih i predali Nemcima:
- Avramović Borisav, student iz Vlakče kod Kragujevca
- Anđelić Radomir, učenik iz Beograda
- Aničić Borisav, frizer iz Glake Palanke, srez mlavski
- Atanacković Borivoje, inženjer agronomije iz Valjeva
- Bajazit Ivan Ivo, berberin iz Smederevske Palanke
- Bajić Ljubiša, učenik iz Čačka
- Bajić Milorad, mehaničar iz Beograda
- Bjegović Opasoje, rudar iz Junkovca kod Lazarevca
- Bjelica Miodrag, učenik iz Užica
- Bogić Radoš, učenik iz Gornjeg Milanovca
- Božić Luka, zemljoradnik iz Zlakuse kod Užica
- Bojinović Miloš, zemljoradnik iz Robaja kod Mionice
- Bolenović Joco
- Borotanj Čedomir
- Bošnjaković Stanko, pekar iz Mionice
- Bugarčić Aleksandar, radiomehaničar iz Čačka
- Vajić Blagoje, zemljoradnik iz Nikojevića kod Užica
- Vajović Dušan, zemljoradnik iz Rogu kod Požege
- Velimirović Čedomir, pekar iz Valjeva
- Vesić Živorad, zemljoradnik iz Lalinaca kod Ljiga
- Vesnić Stojan, zemljoradnik iz Gorjana kod Užica
- Vidaković Dragoslav, obućar iz Subjela kod Kosjerića
- Vidojević Milić, zemljoradnik iz Lunjevice kod Gornjeg Milanovca
- Virić Ljubiša, zemljoradnik iz Skržuti kod Užica
- Vranić Milutin, kelner iz Užica
- Vranić Slavko, kelner iz Užica
- Vukajlović Milenko Jule, metalosgrugar iz Čačka
- Vukosavljević Branko, mašinbravar iz Beograda
- Vukotić Budimir, zemljoradnik iz Krčagova kod Užica
- Vulović Drago, zemljoradnik iz Ravni kod Užica
- Vučićević Branko, pekar iz Užica
- Vučković Vukosav, obućar iz Gornjeg Milanovca
- Gajić Stojan, pekar iz Trebovlja
- Gačić Milivoje, trgovački pomoćnik iz Užica
- Gačić Miloš, metalostrugar iz Užica
- Georgijevski Stefan, krojač iz Gornjeg Milanovca
- Gligorijević Milivoje, zemljoradnik iz Nevada kraj Gornjeg Milanovca
- Glišić Ljubiša, student iz Čačka
- Grbić Slobodan, tipograf iz Beograda
- Grulović Prvoslav, bravar iz Jezdine kod Čačka
- Damnjanović Milojko, obućar iz Babajića kod Ljiga
- Damjanović Miodrag, zemljoradnik iz Koštunića kod Gornjeg Milanovca
- Dimitrijević Živan, zemljoradnik iz Vranice kod Topole
- Dimić Milan, obalski radnik iz Beograda
- Dražević Miloš, metalski radnik iz Gornjeg Milanovca
- Dubraja Todor, zemljoradnik iz Smokvića kod Benkovca
- Đapa Dragutin Dragan, rudar iz Junkovca kod Lazarevca
- Đerasimović Radiša, zemljoradnik iz Nikojevića kod Užica
- Đolović Živko, učenik iz Užica
- Đorđević Joksim, zemljoradnik iz Maljevića kod Mionice
- Đorđević Milan Zec, učenik iz Čačka
- Đorđević Milun, zemljoradnik iz Nakučana kod Gornjeg Milanovca
- Đorđević Miodrag Prća iz Gornjeg Milanovca
- Erić Milenko, pekar iz Užica
- Erjavec Petar Abisinac, obućar iz Lazarevca
- Erčević Zdravko, zemljoradnik iz Mrčića kod Kosjerića
- Žarković Zdravko, opančar iz Užica
- Zendiček Dragutin, električar iz Čačka
- Zlatanović Stanimir, berberin iz Užica
- Ivković Miodrag, opančar iz Ljiga
- Ivković Todor, obalski radnik iz Beograda
- Ilić Miljko, zemljoradnik iz Stapara kod Užica
- Irić Živojin, zemljoradnik iz Volujca kod Užica
- Javoršek Vratislav, učenik iz Užica
- Janković Života, radnik iz Veliševca kod Ljiga
- Janković Ilija, zemljoradnik iz Rečica kod Požege
- Janković Mihailo iz Uzića kod Požege
- Jaćimović Branislav, zemljoradnik iz Dragolja kod Gornjeg Milanovca
- Jevtović Dragomir, podnarednik BJV iz Buara kod Užica
- Jelačić Danilo, frizer iz Čačka
- Jeremić Milan, zemljoradnik iz Komanica kod Mionice
- Jeremić Mihailo, mašinovođa iz Dobrotina kod Bajine Bašte
- Jeftović Karlo, učenik iz Veternika kod Novog Sada
- Jovanović Branko
- Jovanović Dragiša, zemljoradnik iz Junkovca kod Lazarevca
- Jovanović Milovan, zemljoradnik iz Sremčice kod Beograda
- Jovanović Milojko, učitelj iz Čačka
- Jovanović Petar, zemljoradnik iz Radanovaca kod Kosjerića
- Jovićević Jeremija, stolar iz Loreta kod Požege
- Jojić Savo, radnik iz Loćevaca kod Gornjeg Milanovca
- Karajičić Milutin, zemljoradnik iz Zabučja kod Užica
- Klement Josip, želeaničar iz Užica
- Kojadinović Miloš, zemljoradnik iz Stapara kod Užica
- Korać Sreten, podoficir BJV iz Rasne kod Požege
- Kostić Miloš, obućar iz Užica
- Krekić Ranko, učenik iz Beograda
- Krečković Milorad, student iz Zdravčića kod Požege
- Krstić Milić, abadžija iz Komanica kod Mionice
- Krstović Dragomir, zemljoradnik iz Bukovika kod Aranđelovca
- Kuzmanović Slobodan Boja, učitelj iz Žabara kod Valjeva
- Kulović Miodrag, stolar iz Čačka
- Kurćubić Radosav, stolar iz Krive Reke na Zlatiboru
- Kutić Slobodan Kuta, učsnik iz Valjeva
- Lazarević Milivoje, zemljoradnik iz Sevojna kod Užica
- Lazić Milun, građevinski radnik iz Vrutaka kod Užica
- Lazović Milomir, zemljoradnik iz Prijanovića kod Požege
- Leković Dragojle, zemljoradnik iz Rečica kod Požege
- Lelović Miodrag, trgovački pomoćnik iz Gornjeg Milanovca
- Lesjak Darko, učenik iz Ruša kod Maribora
- Lončar Nikola, rudar iz Velikih Crljena kod Lazarevca
- Lončarević Momčilo, radnik iz Gornjeg Milanovca
- Lukić Aleksandar, radnik iz Čačka
- Lukić Vitor Korčagin, zemljoradnik — sluga u Sevojnu kod Užica
- Lukić Dejan, bravar iz Vreoca kod Lazarevca
- Luković Ljubisav, zemljoradnik iz Sevojna kod Užica
- Ljubičić Mladen, bravar iz Bioske kod Užica
- Maksimović Cvetko, učenik iz Jaklja kod Bajine Bašte
- Mališić Prvoslav Pilot, podoficir BJV iz Čumića kod Kragujevca
- Marinković Dragomir, zemljoradnik iz Brančića kod Ljiga
- Marinković Milorad Lida, učenik iz Aranđelovca
- Marinković Selimir Ćira, abadžija iz Jajčića kod Ljiga
- Maričić Radoje Rade, službenik iz Beograda
- Maričić Slavomir Slojo, učenik iz Čačka
- Marjanović Petar, pekar u Ubu
- Marković Branko, monopolski službenik iz Novog Sada
- Marković Milan, potporučnik BJV iz Debelog Brda
- Marković Momir, pekar iz Čačka
- Marković Previslav Prevo, pravnik iz Kosjerića
- Marković Radoš, zemljoradnik iz Pranjana kod Gornjeg Milanovca
- Marušić Radoš, zemljoradnik iz Ljutovnice kod Gornjeg Milanovca
- Matijaš Marko, rudar iz Junkovca kod Lazarevca
- Matićević Desimir, zemljoradnik iz Gorobilja kod Požege
- Matović Radomir Šole, puškar iz Krčagova kod Užica
- Matović Stevan, trgovački pomoćnik iz Čačka
- Mijailović Milić, pekar iz Grabovice kod Gornjeg Milanovca
- Mijatović Stevan, zemljoradnik iz Lunjevice kod Gornjeg Milanovca
- Milanović Vslisav, zemljoradnik iz Donje Rače kod Rače (kragujevačke)
- Miletić Vladan, opančar iz Gornjeg Milanovca
- Milivojević Živan, stolar iz Valjeva
- Milivojević Milivoje, zemljoradnik iz Sevojna kod Užica
- Milinković Dragoslav, zemljoradnik iz Sevojna kod Užica
- Milićević Milan Lone, učenik iz Čačka
- Milovanović Petar, zemljoradnik iz Buara kod Užica
- Milosavljević Mihailo, bravar iz Užica
- Milosavljević Čeliković Pavle, puškar iz Užica
- Milošević Dragiša, zemljoradnik iz Gukoša kod Ljiga
- Milošević Dragomir Ciga, zemljoradnik iz Prislonice
- Milošević Marko, automehaničar iz Prislonice kod Čačka
- Milošević Radomir Kezun, radnik iz Prislonice kod Čačka
- Milčanović Vladimir, zemljoradnik iz Rupeljeva kod Požege
- Milčanović Svetomir, zemljoradnik iz Rupeljeva kod Požege
- Mitrović Dimitrije, tipograf iz Beograda
- Mitrović Milan, pamuklijaš iz Skoplja
- Mitrović Milenko, stolar iz Venčana kod Aranđelovca
- Mihailović Ivan, stolarski radnik iz Popovića
- Mihailović Miroljub, učenik iz Čačka
- Mladenović Svetislav, radnik iz Rubribreze kod Lajkovca
- Munitlak Bogoljub, zemljoradnik iz Preseke kod Arilja
- Nedeljković Obrad, krojač iz Godovika kod Požege
- Nenadović Ljubiša, krojač iz Venčana kod Aranđelovca
- Nestorović Jovan, zemljoradnik iz Ključa kod Mionice
- Nikolić Gojko, zemljoradnik iz Krive Reke kod Gornjeg Milanovca
- Nikolić Dragiša Pikula, opančar iz Lazarevca
- Nikolić Dragiša Ružić, krojač iz Gornjeg Milanovca
- Nikolić Milan, zemljoradnik iz Cikota kod Kosjerića
- Nikolić Radivoje, zemljoradnik iz Dučića kod Mionice
- Nikolić Stojan, obućar iz Užica
- Obradović Dragoslav Dragan, zemljoradnik iz Dubokog kod Užica
- Ovčarević Dragoslav, poslastičar iz Gornjeg Milanovca
- Pavlović Dragiša, zemljoradnik iz Junkovca kod Lazarevca
- Pavlović Đorđe Đoka, poštanski činovnik iz Beograda
- Pavlović Đurđe Đuka, zemljoradnik iz Prislonice kod Čačka
- Pajić Dragutin, zemljoradnik iz Donje Trešnice kod Malog Zvornika
- Pajić Milan, trgovački pomoćnik iz Viče kod Guče
- Paunović Nedeljko, zemljoradnik iz Buara kod Užica
- Penezić Predrag Dragan, učenik iz Užica
- Petrović Velisav, trgovački pomoćnik iz Rakara kod Mionice
- Petrović 3. Milan, zemljoradnik iz Berkovca kod Mionice
- Petrović Milivoje, zemljoradnik iz Vrtiglava kod Mionice
- Petrović Milorad Prća, student iz Drenove kod Gornjeg Milanovca
- Petrović Milun, ugostiteljski radnik iz Kostojevića kod Bajine Bašte
- Petrović Miodrag, učenik iz Ovsišta kod Topole
- Petrović Mihailo, kamenorezac iz Berkovca kod Mionice
- Petrović Petar, električarski radnik iz Valjeva
- Petrović Stevan, zemljoradnik iz Gornjeg Mušića kod Mionice
- Petronijević Nikola, student iz Gornjeg Milanovca
- Pičeta Slobodan, slovoolagač iz Beograda
- Popović Zoran, učenik iz Gornjeg Milanovca
- Popović Lazar, zemljoradnik iz Kostojevića kod Bajine Bašte
- Popović Mihailo — Mika Popac, student iz Gornjeg Milanovca
- Popović Petar — Pera Popac, student iz Gornjeg Milanovca
- Prelević Vladimir, službenik iz Kosjerića
- Rabasović Radovan, pekar iz Duba kod Bajine Bašte
- Radivojević Tihomir, učitelj iz Srezojevaca kod Čačka
- Radisavljević Milojko, kamenorezac iz Veliševca kod Ljiga
- Radovanović Milovan, učenik iz Junkovca kod Lazarevca
- Radovanović Radivoje, kamenorezac iz Gunjice kod Mionice
- Radovanović Slobodan, opančar iz Gornje Dobrinje kod Požege
- Radovanović Strajin, zemljoradnik iz Godovika kod Požege
- Radović Milan, zemljoradnik iz Đurđevca kod Mionice
- Radović Uroš, zemljoradnik iz Đurđevca kod Mionice
- Radojičić Radoje, opančar iz Ljiga
- Radosavčević Stevan, kafedžija u Čačku
- Radulović Vasa, kovač iz Gornjeg Milanovca
- Radulović Milorad, učenik iz Gornjsg Milanovca
- Rađenović Obrad, tkački radnik iz Užica
- Rajičić Milenko, krojač iz Kulinovačkog polja kod Čačka
- Rakić Spasenije, radnik iz Bijeljine
- Raković Dragan, staklarski radnik iz Pančeva
- Ranković Tatomir, zemljoradnik iz Mojsinja kod Čačka
- Raonić Milovan, puškarski radnik iz Krčagova kod Užica
- Rafailović Svetozar, bravar iz Atenice kod Čačka
- Rafailović Uroš, radnik iz Beograda
- Ristić Srba, zemljoradnik iz Karana kod Užica
- Ristić Tihomir, sedlar iz Đurđeva kod Rače (kragujevačke)
- Ršumović Radenko, obućar iz Sevojna kod Užica
- Savin Nikola, obućar iz Beograda
- Savić Branko Ćaća, abadžijski radnik iz Aranđelovca
- Savić Vojislav Voka, učitelj iz Petke kod Lazarevca
- Savović Staniša, opančar iz Užica
- Simović Jovanović Dragoljub, stolar iz Karana kod Užica
- Slović Mlađen, zemljoradnik iz Stapara kod Užica
- Smiljanić Josip, opančarski radnik iz Rasne kod Požege
- Srećković Milojko, radnik iz Rakara kod Mionice
- Srećković Previslav, zemljoradnik iz Maljevića kod Mionice
- Stanić Blagoje, radnik iz Užica
- Stanić Stanko, kovač iz Atenice kod Čačka
- Stanišić Dušan, radnik iz Skoplja
- Stanković Borivoje, zemljoradnik iz Ostružnice kod Beograda
- Stanković Žarko, berberin iz Čačka
- Stevančević Božidar, zemljoradnik iz Atenice kod Čačka
- Stefanović Nikola, apotekarski laborant iz Beograda
- Stjepović Luka, zemljoradnik iz Krčagova kod Užica
- Stjepović Petar, učitelj iz Krčagova kod Užica
- Stojanović Dragoljub, berberin iz Čačka
- Stojić Živojin, zemljoradnik iz Sevojna kod Užica
- Stojković Milan, zemljoradnik iz Sevojna kod Užica
- Stranjaković Radomir, noslastičar iz Gostinice kod Užica
- Stranjančević Desimir, učenik iz Čačka
- Stupar Slavko, obućar iz Čačka
- Tasić Miodrag Mića, učenik iz Užica
- Todorović Života, muzikant iz Meljaka kod Beograda
- Todorović Milutin Mile, profesor iz Kragujevca
- Todorović Radomir, zemljoradnik iz Ljiga
- Tomašević Dragić, kamenorezac iz Čačka
- Tomić Vojimir, zemljoradnik iz Preseke kod Ivanjice
- Tripković David, kazandžija iz Sevojna kod Užica
- Tripković Milija, pekar iz Sevojna kod Užica
- Trifunović Vujica, zemljoradnik iz Pranjana kod Gornjeg Milanovca
- Trifunović Jovan, zemljoradnik iz Pranjana kod Gornjeg Milanovca
- Trifunović Radoš, zemljoradnik iz Pranjana kod Gornjeg Milanovca
- Ćetenović Jovan, učenik iz Čačka
- Ćiković Dragomir iz Štrbaca
- Ćurčić Ilija, bravar iz Čačka
- Ćuslović Dobrosav, zemljoradnik iz Prislonice kod Čačka
- Uzelac Manojlo, radnik iz Ondića kod Udbine
- Urošević Dragoljub, zemljoradnik iz sela Šume kod Topole
- Uskoković Aleksandar, radnik iz Rakara kod Mionice
- Filipović Dragoslav, podoficir BJV iz Gornjeg Milanovca
- Fučidzi Peđa, student iz Bakionice kod Požege
- Cvetković Gvozden, zemljoradnik iz Nevada kod Gornjeg Milanovca
- Cicvarić Joviša, zemljoradnik iz Nikojevića kod Užica
- Čarapić Radenko, zemljoradnik iz sela Mionice kod Mionice
- Čvorović Aleksandar, krojač iz Pridvorice kod Čačka
- Čolić Vidoje, zemljoradnik iz Sevojna kod Užica
- Čolić Živorad, zemljoradnik iz Sevojna kod Užica
- Čolić Milivoje, zemljoradnik iz Sevojna kod Užica
- Čolić Milisav, zemljoradnik iz Sevojna kod Užica
- Čolić Milovan, zemljoradnik iz Sevojna kod Užica
- Čolić Mladen, opančarski radnik iz Odžaka
- Džinović Ljubinko, sanitetski podoficir BJV iz Zdravčića kod Požege”
Izvor: Delovi teksta i svedočenja su uzeta iz knjige “ Tragom izdaje“ .
